Patiënten kunnen sneller starten met de therapie

"Patiënten moeten op een gegeven moment starten met een chemokuur en willen dit zo snel mogelijk doen, omdat dit vaak een beter perspectief op genezing geeft. De poortkatheter kan nu sneller geplaats worden, omdat je niet hoeft te wachten op de beschikbaarheid van een röntgenapparaat." 

Michiel Voûte werkt al een aantal jaar als vaatchirurg in het IJsselland Ziekenhuis. Florian Buisman is chirurg in opleiding. Beiden zijn erg enthousiast over het plaatsen van poortkatheters met ECG-techniek en zijn ambassadeurs voor deze techniek binnen het ziekenhuis. Buisman: “Tijdens mijn stage in een ander ziekenhuis kwam ik in contact met een chirurg die met deze techniek heeft gewerkt en er erg enthousiast over was. Toen ik na mijn stage weer terugkwam in het IJsselland Ziekenhuis heb ik het geïntroduceerd.” Voûte: “Tijdens mijn opleiding ben ik ook al in aanraking gekomen met de ECG-techniek. Toen Florian het bij mij introduceerde, was ik meteen enthousiast om er ook hier mee te starten.”

Opstart
Voûte:“We zijn in mei begonnen en sindsdien hebben we ruim twaalf poortplaatsingen met ECG gedaan. Het aantal plaatsingen is natuurlijk afhankelijk van het patiëntenaanbod.” Op de afdeling oncologie wordt bepaald welke patiënten een poortkatheter krijgen. In eerste instantie wordt een PICC-lijn of een perifere intraveneuze katheter ingebracht. Bij een aantal patiënten kan een bepaald soort cytostaticum niet via een perifere katheter of een PICC-lijn toegediend worden. Deze patiënten worden doorverwezen naar de chirurg.

“We moeten bij de indicatiestellers zijn om de voordelen van deze techniek uit te leggen. Allereerst wordt de katheter onder zicht in een ader ingebracht, en wordt niet langer via de ader onder het sleutelbeen aangeprikt. Zodoende behoren complicaties ten gevolge van mis prikken tot het verleden. Dit leidde in het verleden nog wel eens tot uitstel van de poortplaatsing en vertraging in de behandeling. Ook logistiek is er een groot voordeel: omdat we niet langer onder röntgendoorlichting hoeven te werken, zijn we niet langer afhankelijk van de beschikbaarheid van een röntgenapparaat of personeel in de planning van de operatie.” 

Ervaringen
Voûte: “Momenteel zijn we met vier chirurgen die de poortplaatsingen doen met ECG-techniek. We houden het bij een klein groepje chirurgen om deze techniek ons eigen te maken. Zodra het ingebed is kan een grotere groep chirurgen dit doen. Het moet een werkwijze worden waar we ons allemaal goed bij voelen.” Buisman: “Voor ons als assistenten is het interessant als het onderdeel wordt van ons werk en de opleiding en helemaal omdat ik er vanaf het begin betrokken bij ben geweest.”

In het IJsselland Ziekenhuis worden de poortkatheters met ECG nog op de OK geplaatst, maar dit kan op iedere behandelkamer met overdruk gedaan worden. Voûte: “Een OK heeft overdruk en een sluis, maar een POK (poliklinische OK) heeft dat bij ons niet. Het ‘korte circuit’ in ons ziekenhuis is in onze ogen meer geschikt. Dit is wel een steriele OK-omgeving maar dan zonder anesthesist en zonder formele ziekenhuisopname. De patiënt hoeft namelijk niet een dag opgenomen te worden en er is geen volledige anesthesie nodig. Ze kunnen dus dezelfde dag, direct na de ingreep zelfs, nog naar huis. Je hebt alleen een anesthesiemedewerker nodig en een OK-assistent.”

Voordelen
Voûte: “Bij poortplaatsingen zonder ECG-techniek is altijd een röntgenapparaat nodig, maar deze zijn niet altijd beschikbaar.” Buisman: “Patiënten moeten op een gegeven moment starten met een chemokuur en willen dit zo snel mogelijk doen, omdat dit vaak een beter perspectief op genezing geeft. Inplannen op basis van beschikbaarheid van een röntgenapparaat kost tijd. De poortkatheter kan nu dus sneller ingepland en geplaatst worden, omdat je niet hoeft te wachten op de beschikbaarheid van een röntgenapparaat. Daarnaast worden de patiënt en het personeel niet blootgesteld aan röntgenstraling.”

Voûte: “Door het werken met de open benadering ‘surgical cut down implantatietechniek’ is het risico op misprikken verdwenen. Prikaccidenten of misprikken kunnen complicaties veroorzaken, waardoor zelfs de procedure gestopt moet worden en de plaatsing van de poortkatheter niet door kan gaan. Hierdoor kan een andere behandeling niet opgestart worden. Vanuit duurzaamheidsoogpunt zorgt de ECG-techniek voor minder plastic afval en minder stroomgebruik. De volgende stap is het korte circuit en dat zorgt weer voor minder personeel, minder medicatie en anesthesiologische dampen.”

Opstartperikelen
Voûte: “Bij een van de eerste keren konden we bij de patiënt de vene niet vinden. We hebben toen de procedure afgebroken en het vaatlaboratorium gevraagd om alle vaten goed in kaart te brengen. Na onderzoek bleek de patiënt aan beide kanten geen geschikte aderen te hebben om een poortkatheter te plaatsen middels de open procedure. Die patiënt hebben we uiteindelijk toch aan moeten prikken. Ik doe nu geregeld een duplex voorafgaand aan de ingreep. En ik gebruik zelf een echo om de vaten te controleren. De allereerste patiënt heeft me wat voorzichtiger gemaakt. Het ging hier om een uitzondering, niet om een terugkerend obstakel. Tijdens de pilot check ik nog met een röntgenfoto de ligging van de tip van de katheter, maar dat is binnenkort verleden tijd. Het aflezen van het ECG is geen probleem en kan iedereen moeiteloos.”

Samenwerking
B. Braun zorgt ervoor dat er een medewerker aanwezig om te ondersteunen. Bij het IJsselland Ziekenhuis is dat Sanne Jongerius. Ze ondersteunt en faciliteert en is bij elke poortplaatsing. Ze komt om de procedure te ondersteunen en is een vraagbaak voor iedereen op de OK. Voûte: “Met het ondersteunen investeert Sanne in het verspreiden van een nieuwe techniek en neemt de artsen daarin mee. Samen met de toelichting over ECG-techniek die ze aan eenieder geeft, is het een hele prettige, hartelijke samenwerking. Sanne voelt als onderdeel van het team.”